Dune

Tijdens een weekendje weg in Porto, Portugal raakten we in een restaurant aan de praat met een stel gepensioneerde biologen die ons vertelden over een wormensoort in China die ze nog nooit hadden gezien. Volgens hen leken ze op de wormen uit de film Dune, een van de eerste films van David Lynch. Als Lynch-liefhebbers stonden we er van versteld dat we deze film nooit eerder hadden gezien, dus nog geen week later keken we naar deze zanderige sciencefiction.

In het jaar 10.191 heerst er onvrede tussen enkele volkeren van verschillende planeten. De zanderige planeet Arrakis, ook wel Dune genoemd, bestaat uit ‘spice’ wat nodig is om lange afstanden in de ruimte af te kunnen leggen en iedereen wil deze planeet in bezit hebben. De bad guys zetten een val op om de good guys naar de planeet te lokken, om vervolgens de hertog en zijn familie voor eens en altijd uit te roeien, maar de zoon van de hertog ontsnapt en is uit op wraak. Op Dune leert hij gebruik te maken van de reusachtige wormen die de zandplaneet bewonen om zijn plan te voltooien. Daarbij leert hij ook de bijzondere kracht ‘The Voice’ te gebruiken.

Komt dit verhaal je enigszins bekend voor? Dat kan goed kloppen, want het verhaal van Dune komt uit de jaren 70, vlak voordat Star Wars geproduceerd werd. De originele regisseur kreeg Dune echter nooit van de grond bij de producenten, terwijl Star Wars – die wel heel erg veel overeenkomsten heeft met Dune – wel een succes ging worden. Lynch probeerde in 1984 de film alsnog leven in de blazen, maar hij was zo teleurgesteld over het resultaat dat hij er later afstand van heeft gedaan. Desondanks wordt Dune gezien als een trendsetter in het sciencefiction genre, net als Star Wars. Met Western-achtige elementen zoals shoot-outs, de jonge knul die de vrouw in nood moet redden en het berijden van wilde beesten in een zanderige omgeving, zie je duidelijk hoe het sciencefiction genre is ontstaan.

Bij het starten van de film wordt je getrakteerd op een lange monoloog die de beginsituatie aan je uitlegt, wat in combinatie met bepaalde camerastandpunten een theatraal gevoel geeft. Wat ook erg opvalt is hoe inner voices worden ingezet om gedachten van personages duidelijk te maken: dit gebeurt niet alleen bij de good guys maar ook bij de schurken. Verschillende conceptuele droom-achtige beelden, muziek van Toto en een 2001: A Space Odyssey-achtige sfeer gieten het kenmerkende Lynch-sausje over de film heen. Hij heeft maar liefst 3,5 jaar aan Dune gewerkt, maar na de première werd de film vooral bezocht door jonge vrouwen: een piepjonge maar oh zo sexy Sting speelt er namelijk ook in mee. Dat was althans de reden van onze gepensioneerde tafelgenote om destijds de film te gaan zien. Dune had ook de primeur om als eerste een computer-geanimeerde menselijke vorm op beeld te toveren in de gedaante van het speciale schild dat onze helden kunnen oproepen. Anno 2016 ziet het er echter zo slecht uit dat het net frame-voor-frame getekend lijkt, maar des te interessanter is het om hem in deze tijd te zien, want de vele Arabische namen en het te pas en te onpas gebruik van het woord ‘Jihad’ is erg typisch voor een pre-9/11 tijdperk. Dune kent dus een flinke geschiedenis en is voor de sciencefictionliefhebbers eigenlijk een must-see, maar de gemiddelde filmkijker kan deze gerust laten liggen.