Ik ben een van die mensen die niets met Star Wars heeft, maar dat weerhoudt me er niet van om me te verdiepen in het werk van George Lucas. Lucas debuteerde in 1971 namelijk met de sci-fi THX 1138, die gek genoeg niet om zijn verhaal of beeld bekend is geworden maar vanwege het geluid. Lucas stond erop dat al het geluid analoog werd gevormd, ondanks dat de resultaten enorm futuristisch klinken (voor 1971 althans). Later zouden veel geluiden een rol gaan spelen in Star Wars én de bioscoop-geluidsstandaard THX is uiteindelijk naar deze film vernoemd. Deze film vond ik op een Koningsmarkt in een speciale editie met vele extra’s, dus die laat je niet liggen.
In de film verwijst THX 1138 naar een man in de 25e eeuw, een tijd waarin mensen volledig onder controle staan van Het Systeem en geen namen maar nummers hebben. Ze krijgen drugs toegediend om vrij te zijn van emoties en in opperste conditie gevaarlijk werk te kunnen doen, de bewaking bestaat uit robots met tasers en je hebt nul privacy. Dan haalt de vrouw LUH 3417 hem over om samen aan het systeem te ontsnappen, ondanks dat dat vrijwel onmogelijk lijkt.
Laten we voorop stellen dat THX 1138 op wat geluidseffecten na totaal niet op Star Wars lijkt. Het is een typische jaren 70 dystopie waarin de filmstijl symbool staat voor de boodschap: langzaam, vervreemdend, absurd, theatraal, gefragmenteerde montage en pas na 20 minuten begin je een beetje te snappen waar het verhaal naartoe gaat. Het is een dikke, koude stroop om je doorheen te worstelen maar daarna heeft Lucas echt alles uit de kast getrokken van wat er filmtechnisch mogelijk was (ook te danken aan de remastered version). Gelukkig krijg je dat spectaculaire einde, want de experimentele montage en geluidseffecten (non-stop stemmen uit speakers en walkie-talkies) worden behoorlijk irritant na een tijdje. Ook het acteerwerk is in eerste instantie enorm stijf, hoewel dat wel goed past bij de inhumane leefomgeving van de dystopie. Indirect gaat de film, zoals wel vaker in dit soort films uit de seventies, ook over kritiek op het kapitalisme en de destijds toenemende controle vanuit de overheid. Anno 2018 is THX 1138 maar een rare film, maar vanuit filmhistorisch perspectief des te interessanter.
